Jak wynika z najnowszego raportu CEE Office Real Estate Compass opublikowanego przez Colliers International oraz międzynarodową kancelarię CMS, jedna trzecia z ankietowanych specjalistów rynku nieruchomości w Europie Środkowej i Wschodniej uważa, że ich miejsce pracy zmieni się w ciągu najbliższych 2-3 lat.
Kluczowe czynniki przy wyborze pracodawcy
Dla ¾ ankietowanych równowaga pomiędzy pracą a życiem prywatnym jest najważniejszym czynnikiem decydującym o wyborze pracodawcy. Wysokość wynagrodzenia, możliwość rozwoju umiejętności przywódczych, otwartość kultury w danej organizacji (po ponad 70% wskazań) oraz lokalizacja miejsca pracy (58%) to kolejne czynniki uwzględniane przy decyzjach dotyczących zmiany pracy. Wystrój biura oraz dostępne w nim udogodnienia odgrywały mniejszą rolę – jedynie 37% respondentów uznało je za bardzo ważne, a jeszcze mniej, bo 18% ankietowanych wskazało na znaczenie zrównoważonego rozwoju oraz ekologii przy wyborach zawodowych.
„Coworking jest popularny wśród respondentów, w szczególności wśród osób pracujących w stolicach. Ponad 65% ankietowanych zadeklarowała, że możliwość pracy w przestrzeni, którą można aranżować w elastyczny sposób jest dla nich w mniejszym lub większym stopniu atrakcyjna. Coworking wydaje się szczególnie atrakcyjny dla pracujących w centrach największych miast (36%), podczas gdy jedynie 4% respondentów nie widzi korzyści z tego rozwiązania” – mówi Mark Robinson, specjalista ds. badań w Europie Środkowej i Wschodniej w Colliers International.
Jak wynika z raportu, coraz więcej osób w regionie Europy Środkowo – Wschodniej pracuje w ramach systemu agile, czyli posiadając swobodę organizacji pracy w ciągu doby. Prawie połowa ankietowanych wskazała, że ma pełną elastyczność zarządzania własnymi zadaniami, chociaż jedynie 4% korzysta z rozwiązań typu agile na stałe. Podobnie ponad połowa respondentów ma możliwość pracy z domu, jednak w tym przypadku już 11% ankietowanych wykorzystuje tę opcję regularnie. Praca w systemie agile jest obecnie bardziej powszechna wśród członków zarządu oraz wyżej kadry kierowniczej, co pokazuje, że z czasem dostępność tego rozwiązania może dotyczyć również millenialsów.
Jak technologia wpłynie na biuro przyszłości?
Na pytanie o możliwość wprowadzenia technologii monitorującej lokalizację pracowników na terenie biura, jedynie 4% respondentów w Europie Środkowej i Wschodniej przyznało, że czułoby się bardzo komfortowo z takim rozwiązaniem, podczas gdy większość (65%) była przeciwnego zdania. Wśród przeciwników rozwiązań monitorujących pracowników, 44% ankietowanych w Europie Środkowo – Wschodniej stwierdziło, że zdecydowanie nie zgadza się na wprowadzenie tego typu technologii w miejscu pracy. Pozostaje to w wyraźniej sprzeczności z opiniami wyrażonymi przez respondentów w Wielkiej Brytanii, gdzie (zgodnie z reportem przygotowanym przez CMS w 2017 roku UK Real Estate Report: Smart. Healthy. Agile), 65% pracowników biurowych czułoby się komfortowo w przypadku zastosowania tego typu rozwiązań.
Z kolei zapytani o sztuczną inteligencję zarówno ankietowani z Europy Środkowej i Wschodniej, jak i z Wielkiej Brytanii nie wyrazili zaniepokojenia wpływem nowych rozwiązań na ich stanowiska pracy (odpowiednio 65% i 55%).
„W kolejnych latach coraz więcej firm będzie inwestować w sztuczną inteligencję oraz automatyzację powtarzających się procesów w celu zwiększenia konkurencyjności. Co ważne, praca oparta na relacjach interpersonalnych nadal będzie odgrywać kluczową rolę mimo, że można spodziewać się zmiany modelu pracy zakładającego przypisanie pracownika do jednego, konkretnego biurka. Praca w przyszłości będzie wymagała od pracowników bardziej holistycznego spojrzenia, analizy i wyciągania wniosków, a także tworzenia kreatywnych rozwiązań. Przestrzeń biurowa powinna więc stymulować kreatywną pracę i dzielenie się wiedzą” – komentuje Sylwia Pędzińska, senior partner, dyrektor Działu Workplace Innovation w Colliers International.
Rośnie znaczenie pewności zatrudnienia
Ostatnie wydarzenia geopolityczne oraz kryzysy zmieniły sposób, w jaki millenialsi postrzegają bezpieczeństwo zatrudnienia. Zgodnie z analizą „Pierwsze kroki na rynku pracy” sporządzoną przez Deloitte w 2018 roku, badającą oczekiwania millenialsów w Europie Środkowej i Wschodniej, większość z ankietowanych jest mniej skłonna do zmiany pracy i widzi wyższą wartość w zatrudnieniu na pełny etat. Badanie pokazuje również, że elastyczność dotycząca czasu pracy, ścieżki kariery, systemów oceny oraz zasad dotyczących ubioru w miejscu pracy jest kluczowa dla tej grupy.
Uczestnicy badania prowadzonego przez Colliers International i kancelarię CMS zapytani o biuro przyszłości i elementy, które bardzo chętnie widzieliby w swoim miejscu pracy, wskazali: specjalne rozwiązania do odbioru przesyłek online, klub fitness, sprzęt do rekreacji, prysznice oraz taras.
„Z uzyskanych odpowiedzi widać wyraźnie, że pracownicy, a w szczególności millenialsi, mają nowe oczekiwania dotyczące udogodnień w środowisku biurowym. Pracownicy spodziewają się większej elastyczności, kreatywnych rozwiązań w obszarze coworkingu oraz pracy w środowisku, w którym będą czuć się częścią społeczności. Jest zatem kluczowe, aby zarówno pracodawcy, jak i właściciele nieruchomości uwzględniali nowe oczekiwania w celu pozyskania i utrzymania pracowników” – podkreśla Wojciech Koczara, partner kierujący praktyką nieruchomościową kancelarii CMS w Polsce i w Europie Środkowo – Wschodniej.
Konsekwencje dla sektora nieruchomości biurowych w Europie Środkowej i Wschodniej
Nowe oczekiwania pracowników mogą stać się impulsem do dalszej transformacji środowiska pracy, a co za tym idzie sektora nieruchomości biurowych w Europie Środkowej i Wschodniej, np. w kierunku stosowania bardziej elastycznych rozwiązań i krótszych okresów najmu czy dzielonych miejsc pracy. Trzeba jednak mieć na uwadze, że w regionie odnotowano ostatnio mniej wolnej powierzchni biurowej, co z kolei może zwiększać siłę przetargową właścicieli i zarządzających nieruchomościami.
Powyższe trendy mogą już teraz zachęcać deweloperów nieruchomości biurowych w Europie Środkowej i Wschodniej do zainteresowania się korzystnie położonymi terenami poprzemysłowymi. „Rozwiązania prawne na poszczególnych rynkach przewidują wiele możliwości pozwalających obniżyć koszty związane z remediacją zanieczyszczonych gruntów, co powoduje, że – często centralnie położne – tereny poprzemysłowe mogą stać się interesującymi obszarami dla nowych inwestycji” – wyjaśnia Agnieszka Skorupińska, lider praktyki prawa ochrony środowiska w kancelarii CMS.
Dodatkowe informacje o raporcie:
„CEE Office Real Estate Compass: Czy Twoje miejsce pracy jest gotowe na millenialsów” to druga edycja raportu przygotowanego przez Colliers International oraz kancelarię CMS, tym razem poświęcona zmieniającemu się środowisku pracy w Europie Środkowej i Wschodniej. W ramach regionu badanie objęło Polskę, Czechy, Słowację, Węgry, Rumunię oraz Bułgarię. Badanie objęło 72 specjalistów z rynku nieruchomości z sześciu rynków Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii oraz Bułgarii
